Hier probeer ik wat meer in te gaan op de overeenkomsten en verschillen van orgelfronten van Hess en Friederichs op het orgelfront van Schmidt in de Brugkerk in Waddinxveen.
Het eerste, bekende, front in het ontwerp met drie torens met elk 7 pijpen en 2 gedeelde tussenvelden met elk 11 pijpen vinden we in de Oudshoornse Kerk in Alphen aan den Rijn. De tussenvelden zijn als volgt ingedeeld: bovenste veld V-vorm, onderste veld aflopend. Zeer waarschijnlijk klopt die indeling niet gezien het snijwerk en zijn de velden dus later van positie verwisseld. De klaviatuur zit aan de rechterzijkant.
Hess past hier voor de eerste keer dit ontwerp toe. Het orgel is opgeleverd in 1783.
Het 2e vinden we in de Oude Kerk of Clemenskerk in Rotterdam - Charlois. De tussenvelden zijn als volgt ingedeeld: bovenste veld aflopend, onderste veld V-vorm. De klaviatuur zit aan de rechterzijkant.
Dit orgel is gebouwd in 1784 en in 1787 opgeleverd.
Het 3e vinden we in de Geerteskerk in Kloetinge. De tussenvelden zijn als volgt ingedeeld: bovenste veld aflopend, onderste veld V-vorm, hetzelfde dus als Charlois. De klaviatuur zit aan de rechterzijkant. Goed is te zien dat in Kloetinge de profielen op de kappen en de basementslijst anders zijn dan Alphen aan den Rijn en Charlois, dit orgel lijkt qua uiterlijk het meest op het huidige uiterlijk van het Schmidt-orgel in de Brugkerk Waddinxveen.
Dit orgel is gebouwd in 1787.
Het 4e orgel met dit kenmerkende front stond in de Dorpskerk in Haastrecht. De tussenvelden waren als volgt ingedeeld: bovenste veld aflopend, onderste veld V-vorm. Plaats van de klaviatuur is niet bekend, zeer waarschijnlijk aan de rechterkant.
Het orgel werd opgeleverd in 1791.
Het orgel is helaas verbrand bij de kerkbrand op 28 november 1896.
(afbeelding afkomstig uit archief Museum Bisdom Van Vliet, Haastrecht)
Het eerst bekende kerkorgel gebouwd door Johann Caspar Friederichs gebouwd voor de Oude Kerk in Wageningen. Opgeleverd in 1804. Er zijn wel een paar verschillen ten opzichte van de orgel van Hess: Friederichs plaatst hier de pijpen in de tussenvelden alle met een v-loop van het labium en de velden tellen maar 9 pijpen. Ook het snijwerk die de bovenste zijvelden afsluiten zit hoger geplaatst dan bij Hess, bij Hess onder de zijtorenkappen, bij Friederichs ertegenaan. Verder zit bij dit orgel de klaviatuur aan de voorzijde onder het front.
Het orgel is verloren gegaan in mei 1940 bij de slag om de Grebbelinie.
(afbeelding afkomstig uit archief Historische Vereniging Oud Wageningen)
De 2e keer dat Friederichs het ontwerp van Hess toepast is in de Waalse Kerk in Haarlem. Dit orgel is in 1808 opgeleverd. Ook dit orgel heeft de klaviatuur aan de frontzijde. Verschil is er wel met Wageningen: alle tussenvelden zijn aflopend, maar hier keert Friederichs wel weer terug naar 11 pijpen per veld.
Het front van het Schmidt-orgel in de Brugkerk van Waddinxveen in een reconstructietekening van Dirco Oskam naar gegevens uit het kerkarchief. Duidelijk is te zien de overeenkomsten met Hess en Friederichs. Zou Schmidt het orgel gemaakt hebben naar bestek en tekening van Friederichs? Die vraag blijft helaas onbeantwoord aangezien bestek en tekening van Friederichs niet meer in het kerkarchief aanwezig is. Wel is te zien dat de basementslijst, in vergelijking met Hess en Friederichs, precies omgekeerd is.
Als laatste een foto van een orgel waar de afkomst van onbekend is. Het is eind 1800 in Amsterdam geplaatst. Front heeft zeer grote gelijkenis met de Hess-fronten, voornamelijk met Charlois, met de enige verschillen dat de torenkappen niet verder uitgebouwd zijn en de onderste tussenvelden niet in V-vorm lopen.
Wie is de bouwer van dit orgel geweest?